Fauna en schade
De schade veroorzaakt door fauna kent over de jaren heen een sterke stijging.
BIJ12 publiceert jaarlijks alle getaxeerde faunaschade. Het gaat hierbij alleen om schade waarvoor een tegemoetkoming is uitgekeerd. Een deel van de faunaschade. bijvoorbeeld door uitheemse soorten (nijlgans, Canadese gans) ,of schade die om andere redenen niet gemeld wordt, blijft buiten beeld.
Provincies keerden in 2023 ruim € 55 miljoen uit aan tegemoetkomingen in faunaschade. Dat is 23% meer dan in 2022, toen bijna voor € 45 miljoen aan tegemoetkomingen werd uitbetaald. Het aantal aanvragen voor tegemoetkoming steeg van bijna 7700 naar circa 8500.
(bron BIJ12, zie ook BIJ12 haar website en link in ons portaal)
Opmerking:
Te verwachten is dat het aantal schade meldingen en daarbij gepaard gaande schade bedragen en uitkeringen zullen blijven toenemen
Dit door beperkingen in beheer en de gestage groei van diverse ganzen soorten .
De schade Nederland (bron BIJ12)
De schade voor Zuid Holland (bron BIJ12)
Opmerking
Zoals de situatie zich nu ontwikkeld mag en kan worden aangenomen dat het totale uitgekeerde schade bedrag alleen maar zal toenemen. Oorzaken zijn onder meer de groei van het aantal meldingen schade aan landbouw (grasland, akkerbouw en fruit teelt). Schade grasland welke ontstaat door de toename van het aantal stand ganzen. Daarbij speelt ook de (opgelegde) beperkingen ten aanzien van het (actief) beheer van ganzen, maar ook het op dit moment het niet hebben van beheersmogelijkheden ten aanzien van duiven, kraaien en kauwen.
Voor de goede orde: van de de laatste drie soorten werd tot voor kort geen formele schade registratie gedaan daar deze landelijk waren vrijgesteld.
Wat voor schade veroorzaken diverse soorten:
Schade ganzen:
Naast overwinterende en doortrekkende ganzen zijn er soorten die ook in Nederland broeden. De grauwe gans, brandgans, kolgans, nijlgans en Canadese gans doet dit in toenemende mate. Hierbij kan schade worden aangericht. Schade aan voornamelijk grasland, graszaad, suikerbieten en aardappelen. Ook bij andere akkerbouwgewassen, vollegrondsgroenten en bloem(bol)gewassen kan schade ontstaan.
Afhankelijk van de soort graast een gans zeven tot twaalf uur per dag. Een halve tot een hele kilo gras wordt tijdens deze periode opgegeten. Ganzen eten zoveel vanwege hun niet efficiënte spijsvertering. Driekwart van dit opgenomen voedsel verlaat het lichaam weer in de vorm van keutels. Per vier minuten wordt een keutel geproduceerd.
Schade eenden
Wilde eenden zijn herbivoren die zowel op groene plantendelen foerageren als op zaden. Vanwege de vruchtbare landbouwgebieden en zachte winters is er in Nederland een continu aanbod van voedsel. Bovendien is er in ons land veel water, waar de vogels veilig kunnen overnachten. De wilde eend kan schade aanrichten aan onder andere grasland, graszaad, peulvruchten, vollegrondsgroenten en granen.
Schade duiven
Er zijn diverse soorten duiven, maar de houtduif is de meest voorkomende duivensoort in Nederland. Het grootste deel van de populatie verblijft meestal het hele jaar in Nederland. Een klein deel trekt in de winter weg richting het zuidwesten. Andere houtduiven komen juist vanuit het noorden naar Nederland om te overwinteren. Houtduiven foerageren voornamelijk op akkerlanden, maar ook op vollegrond groenten zoals sla, spinazie, koolsoorten en fruit. Schade is dan vraatschade en bevuiling.
Schade predatoren
Predatoren zijn dieren die andere dieren vangt (de prooi) om ze op te eten. Er is een grote variatie in deze. Denk hierbij aan vos, kraai, marters, reiger, ratten en sinds recentelijk de wolf maar ook katten. Vogels kunnen ook andere vogels prederen: een boomvalk vangt boerenzwaluwen, reigers eten eendenpullen, de buizerd vangt ook weidevogelkuikens en kraaien lusten graag een weidevogelei. Maar ook jonge hazen kunnen het slachtoffer worden van predatie.
De vos
In Nederland hebben we alleen de rode vos. De schatting is dat er tussen de 120.000 en 140.000 vossen voorkomen. Ook in bewoond gebied komt de vos voor. Voor vossen vormen kleine knaagdieren (vooral woelmuizen) en haasachtigen (haas, konijn) het hoofdmenu. Maar ook vogels, insecten, eieren, bessen, afgevallen fruit, aas en afval wordt gegeten. Per dag heeft een vos ongeveer vijfhonderd gram voedsel nodig.
Opmerking:
Als gevolg van de uitspraak kunnen in Zuid-Holland vossen, konijnen, zwarte kraaien, kauwen en houtduiven vanaf 16 juli 2023 niet meer worden bestreden ter voorkoming van landbouwschade. Wat de impact hiervan zal zijn op schade aan flora en fauna zal gaan blijken. Wel heeft BIJ12 het nu mogelijk gemaakt om schade veroorzaakt door deze dieren te melden.
CLM onderzoek jaar 2013 naar kosten en baten schade landbouw:
In het rapport (jaar 2013!) werden de werkelijke kosten faunaschade in landbouw geschat op ruim 96 miljoen per jaar.
Voor het eerst zijn de totale kosten én baten van vogels en zoogdieren aan de landbouw in beeld gebracht. Het CLM voerde de studie uit in opdracht van het Faunafonds.
De geschatte schade van € 96 mln. is circa 1,5% - 2% van de totale productieopbrengst van € 5-6 miljard.
CLM Rapport uit 2013 noemde:
Uit onderzoek over de periode 2008-2010 blijkt dat de totale faunaschade in de landbouw wordt geschat op € 96 mln. Gemiddeld 23% hiervan wordt door de overheid vergoed, nl. € 22,3 mln. Veel schade wordt niet opgegeven (€ 13 mln); is van zogenaamde vrijgestelde soorten, waar geen schadevergoeding voor wordt gegeven (€ 35 mln); of bestaat uit niet-vergoede bijkomende schade (€ 5,6 mln). Andere kosten betreffen schadepreventie (€ 2,7 mln) en de arbeidskosten voor het verjagen (€ 17,7 mln). De totaal geschatte schade van € 96 mln is 1,5% – 2% van de totale productieopbrengst van € 5 – 6 miljard voor de sectoren waar faunaschade optreedt.
(bron CLM rapport kosten-en baten-landbouw-CLM 2013)
In het rapport (jaar 2013!) werden de werkelijke kosten faunaschade in landbouw geschat op ruim 96 miljoen per jaar.
Voor het eerst zijn de totale kosten én baten van vogels en zoogdieren aan de landbouw in beeld gebracht. Het CLM voerde de studie uit in opdracht van het Faunafonds.
De geschatte schade van € 96 mln. is circa 1,5% - 2% van de totale productieopbrengst van € 5-6 miljard.
CLM Rapport uit 2013 noemde:
Uit onderzoek over de periode 2008-2010 blijkt dat de totale faunaschade in de landbouw wordt geschat op € 96 mln. Gemiddeld 23% hiervan wordt door de overheid vergoed, nl. € 22,3 mln. Veel schade wordt niet opgegeven (€ 13 mln); is van zogenaamde vrijgestelde soorten, waar geen schadevergoeding voor wordt gegeven (€ 35 mln); of bestaat uit niet-vergoede bijkomende schade (€ 5,6 mln). Andere kosten betreffen schadepreventie (€ 2,7 mln) en de arbeidskosten voor het verjagen (€ 17,7 mln). De totaal geschatte schade van € 96 mln is 1,5% – 2% van de totale productieopbrengst van € 5 – 6 miljard voor de sectoren waar faunaschade optreedt.
(bron CLM rapport kosten-en baten-landbouw-CLM 2013)
De wildbeheereenheid is de vereniging van lokale jachthouders en jagers die uitvoering geeft aan verantwoord en duurzaam wildbeheer.